Maak kennis met ons rijke erfgoed op het gebied van de kustverlichting. Op deze pagina treft men een overzicht aan van alle relevante nog bestaande vuurtorens, lichtopstanden en lichtschepen in België en Nederland. Ieder object is voorzien van de belangrijkste kenmerken en een een korte beschrijving met interessante historische en technische feiten.
Vuurtorens
Voor de zeelieden zijn het de zichtbare bakens die precies vertellen waar ze zich bevinden. Overdag door hun markante verschijningsvorm, ‘s nachts door het ritme van de lichtflitsen. Voor landrotten zijn het de boeiende bouwwerken die bijna altijd in een schitterende omgeving staan. Ze spreken tot de verbeelding door de combinatie van techniek en romantiek. Je vindt vuurtorens op de meest uiteenlopende plaatsen. Kijk alleen maar eens naar Nederland en België en je ziet ze in havengebieden (Oostende, IJmuiden), bovenop een duin (Vlieland) of juist midden in het dorp (Terschelling), op een kunstmatig eiland in zee (Goeree) en zelfs bovenop een kerktoren (Westkapelle). Sommige buitenlandse torens zijn op heel extreme plaatsen gebouwd, bijvoorbeeld midden op zee of op ruwe rotspunten. Hieronder een opsomming van alle vuurtorens en de grotere lichtopstanden in België en Nederland.
Waddenzee
- Schiermonnikoog, Noordertoren
- Schiermonnikoog, Zuidertoren
- Ameland
- Terschelling
- Vuurduin (Vlieland)
- Eierland (Texel)
- Schilbolsnol (Texel)
- Den Hoorn (Texel)
- Zoutkamp
- Harlingen
- Kijkduin
- Zanddijk
IJsselmeer
- Den Oever
- Zeughoek
- Medemblik
- De Ven
- Enkhuizen
- Leekerhoek
- Hoorn
- Marken
- Monnickendam
- Zaandam
- Hoek van ‘t IJ
- Harderwijk, Vispoort
- Elburg, Vispoort
- Elburg, havenhoofd
- Urk
- Rotterdamse Hoek
- Oud-kraggenburg
- Oud-Emmeloord (Schokland)
- Ens (Schokland)
- Blokzijl
- Lemmer
- Stavoren, vuurtoren
- Stavoren, noorderhavenhoofd
- Stavoren, zuiderhavenhoofd
- Hindeloopen
- Workum
Noordzee
- Egmond aan Zee
- IJmuiden, hoge licht
- IJmuiden, lage licht
- Noordwijk aan Zee
- Katwijk aan Zee
- Scheveningen
Maasmond en Haringvliet
- Brielle, Catharijnekerk
- Brielle, Steenen Baak
- Oostvoorne
- Hoek van Holland, hoge licht (oud)
- Hoek van Holland, lage licht (oud, naar Rotterdam)
- Maasvlakte
- Hellevoetsluis
- Goedereede
- Westhoofd
- Goeree
- Strijensas
- Willemstad
- Vlaardingen
- Nieuwendijk, hoge licht
- Nieuwendijk, lage licht
Zeeuwse delta
- West-schouwen, vuurtoren
- West-schouwen, verklikker
- Westkapelle, hoge licht
- Westkapelle (Noorderhoofd), lage licht
- Zoutelande (Sergeant)
- Kaapduinen, lage licht
- Kaapduinen, hoge licht
- Vlissingen
- Veere
- Nieuwe Sluis, hoge licht
- Nieuwe Sluis, lage licht
- Kruishoofd
- Hansweert
- Hoedekenskerke
- Terneuzen
- Strijenham
- Walsoorden
België
- Nieuwpoort
- Oostende
- Blankenberge
- Zeebrugge
- Heist, hoge licht
- Heist, lage licht
- Knokke, replica
Kapen
Het Nederlandse kustlandschap vertoont niet zoveel variatie. Duingebieden onderscheiden zich nauwelijks van elkaar, waardoor het voor de schippers in vroeger tijden moeilijk was om zich te oriënteren. Opvallende bouwwerken als molens en kerktorens vormden dankbare herkenningspunten, maar deze waren niet overal aanwezig. Bovendien is de variatie in uiterlijk van deze objecten niet zo groot, zodat verwarring kon ontstaan over de juiste locatie. Het was nodig nieuwe elementen toe te voegen aan het landschap. De kaap deed zijn intrede: een stellage met een herkenbare vorm, die een plek bij daglicht markeert. Men spreekt ook wel van een ‘dagmerk’. In de Middeleeuwen waren kapen van hout. In de negentiende eeuw, toen gietijzer veelvuldig werd gebruikt bij de bouw van vuurtorens, werden ook kapen van gietijzer gemaakt. Kapen hebben nu vrijwel geen functie meer bij de navigatie. Toch zijn er nog een paar:
- Rottumeroog
- Willemsduin, Schiermonnikoog
- Kobbeduinen, Schiermonnikoog
- Engelsmanplaat
- Het Oerd, Ameland
- Kleine Kaap, Terschelling
- Oosterend, Texel
- Griend
Lichtschepen
Bij verraderlijke ondiepten in zee waar de bouw van een vuurtoren niet mogelijk was, werden lichtschepen uitgelegd. Drijvende vuurtorens die vanaf hun eenzame positie het scheepvaartverkeer de juiste route wezen. Deze lichtschepen zijn inmiddels vervangen door lichtboeien. Alleen de verhalen van de voormalige bemanning blijven. De sfeer aan boord en het gevaar van het dienstdoen op zee kunt u nog proeven op twee opgelegde lichtschepen (Hellevoetsluis en Den Helder), die met succes als museum zijn ingericht.
- Den Helder, lichtschip nr. 10
- Harlingen, lichtschip nr. 8 (ex-Verenigd Koninkrijk)
- Amsterdam, lichtschip nr. 94 (ex-Verenigd Koninkrijk)
- Amsterdam, lichtschip nr. 12 (ex-Verenigd Koninkrijk)
- Hellevoetsluis, lichtschip nr. 12
- Walsoorden, lichtschip nr. 9